بررسی دماسنج و ترمومتر | اساس کار و انواع آن

مقدمه :

دما و دماسنج :

دماسنج چیست ؟ دماسنج (ترمومتر) ابزاری است که برای اندازه گیری دما در صنایع مختلف ازجمله صنایع نفت و گاز، صنایع پتروشیمی، صنایع فولاد، صنایع کشتی سازی و سایر صنایع که دانستن میزان دما تجهیزات از اهمیت بالایی برخوردار می باشدمورد استفاده قرار می گیرید 

گرما شکلی از انرژی است و واحد آن ژول است و برای اندازه گیری دما روش های مختلف وجود دارد که در ادامه این مقاله به طور مفصل به آن پرداخته می شود  

اما چگونه دما را اندازه گیری کنیم؟

ما از وسیله ای به نام دماسنج برای اندازه گیری دمای هر جسمی استفاده می کنیم.

در این مقاله آنچه که در مورد ترمومتر(دماسنج) چیست و انواع و طرز کار آن را به طور مختصر پرداخته می شود .

دماسنج چیست ؟

دماسنج ابزاری است که برای اندازه گیری دمای جامدات، مایعات یا گازها و سایر تجهیزات که میزان دما برای کاربر از اهمیت بالایی برخوردار است مورد استفاده قرار می گیرد

 دماسنج ها از دو جزء اصلی تشکیل شده اند:

سنسور دما که تغییرات دما را تشخیص می دهد.
دستگاهی که این تغییر دما را به مقادیر معناداری برای کاربر ترجمه می کند.

خرید دماسنج چیست و چگونه کار می کند؟ | تجهیزات صنعتی ایران

تاریخچه ساخت دماسنج

دماسنج چیست – تشخیص دقیق زمان اختراع دماسنج دشوار است، زیرا برخی از دماسنج ها را فیلسوفان یونان 2000 سال پیش شناخته بودند. با این حال، دانیل گابریل فارنهایت، مخترع و فیزیکدان آلمانی-لهستانی، به عنوان فردی که دماسنج را در اوایل قرن هجدهم اختراع کرد، شناخته می شود. اختراع اولیه او دماسنج جیوه ای در شیشه بود.

 در کنار این اختراع، فارنهایت مقیاس فارنهایت را نیز ایجاد کرد، اولین مقیاس دمای استاندارد شده که به طور عمومی مورد استفاده قرار گرفت. اگرچه دماسنج جیوه ای دما را به دقت اندازه گیری می کند، اما پس از انتقال به مکان دیگری میزان دمایی که نشان می دهد با دمای خوانده شده متفاوت می باشد و این امر بخاطر عدم هم دمایی محیط جدید با محیط قبل می باشد. دماسنج های دیجیتال با قابلیت ثبت دما یکی دیگر از انواع  دماسنج های می باشد که پس از استفاده میزان دما را در خود ذخیره می کنند .

کاربرد دماسنج

دماسنج ها کاربردهای مختلفی دارند. یکی از کاربردهای رایج دماسنج، اندازه گیری دمای جامدات، مایعات و گازها را است. این اندازه گیری ها شامل هوا، آب و حتی دمای بدن می شود. هنگام در نظر گرفتن استفاده از دماسنج، توجه به این نکته مهم است که با توجه به جسم و مایعی که می خواهیم میزان دما را اندازه گیری کنیم  باید دماسنج متناسب با آن را به طور صحیح انتخاب نمود

انواع دماسنج و ترمومتر :

  • دماسنج جیوه ای

در این نوع دماسنج یک لوله شیشه ای تا حدی با جیوه پر شده است. سپس جیوه به دلیل تغییرات دما منبسط و منقبض می شود. علامت گذاری روی لوله شیشه ای دما را نشان می دهد . قبلاً این دماسنج ها بسیار محبوب بودند،  اما جیوه برای بدن انسان سمی است و در نتیجه دماسنج های دیجیتالی جایگزین دماسنج های جیوه ای شدند.

علت استفاده از جیوه در ترمومترها :


موادی که به عنوان مایع دماسنجی استفاده می شود باید خصوصیات زیر را داشته باشد. جیوه یکی از این مواد مناسب می باشد. چون درجه افزایش حجم جیوه با افزایش دما در همه شکل ثابت و معین می باشد. با گرم کردن جیوه داخل شیشه و انبساط آن، تا حدی بالا می رود ولی اگر دوباره به همان مقدار به این ترمومتر گرما داده شود، دمای آن دوباره تا همان نقطه بالا می رود. همچنین جیوه گرمایش و سرمایش سریع دارد. یعنی با ورود گرما مایع سریع منبسط شده و به حجم، فشار و دمای نهایی خود می رسد.

  • ترمومتر دیجیتالی

دماسنج دیجیتالی که از یک برد الکترونیکی تشکیل شده است و با استفاده از یک سنسور  میزان دما را سنس می کند و برو روی صفحه نمایش نشان می دهد  

  • دماسنج فنری

این دماسنج از انبساط و انقباض یک سیم پیچ فلزی حساس به حرارت برای اندازه گیری دما استفاده می کند. این سیم پیچ از دو فلز به هم چسبیده با ضرایب انبساط حرارتی متفاوت تشکیل شده است. یک اشاره گر به فنر متصل شده است که بر اساس تغییر دما حرکت می کند و دما را روی یک صفحه علامت گذاری شده نشان می دهد. این دماسنج ها اغلب برای اجاق گاز، تهویه مطبوع و دستگاه های صنعتی استفاده می شوند.

  • دماسنج صفحه ای

ابزاری مکانیکی با فلز حساس به حرارت و مقیاس دایره ای که برای اندازه گیری دمای داخلی اجسام استفاده می شود. دماسنج های صفحه ای اغلب برای اندازه گیری دمای گوشت و سایر غذاها هنگام پخت و پز استفاده می شوند.دماسنج چیست-

خرید دماسنج چیست و چگونه کار می کند؟ | تجهیزات صنعتی ایران

نحوه کار دماسنج و ترمومتر

  • ترمومتر جیوه ای

  1. هنگامی که نوک دماسنج جیوه ای با ماده ای که اندازه گیری می کند تماس پیدا می کند، این ماده انرژی گرمایی را به جیوه هدایت می کند.
  2. سپس جیوه با تبدیل شدن به مایع منبسط می شود و شروع به بالا رفتن از لوله می کند.
  3. جایی که جیوه روی ترازو متوقف می شود، جایی است که می توانید دما را اندازه گیری کنید.

دماسنج چیست – و با توجه به سمی بودن فلز جیوه برای انسان استفاده از این نوع دما سنج منسوخ شده است و دماسنج و ترمومتر های دیجیتالی جایگزین این نوع شده است 

  • ترمومتر دیجیتال

  1. هنگامی که دما تغییر می کند، حسگر داخل یک دماسنج دیجیتالی متوجه تفاوت در خواندن الکترونیکی مقاومت (بخشی از مدار الکتریکی که جریان الکتریسیته را محدود می کند) می شود.
  2. این تغییر مقاومت سپس به تغییر دما تبدیل می شود.
  3. سپس یک نمایش دیجیتالی از دما توسط یک عدد روی صفحه نمایش داده می شود.

دماسنج چیست – این فرآیند حدود 10 ثانیه طول می کشد، که در مقایسه با دماسنج های جیوه ای بسیار سریع است